Đã nhiều năm qua, nhưng tôi vẫn còn nhớ rõ cái cảm giác bồi hồi, nao nao kỳ lạ khi lần đầu tiên nhìn thấy Anh. Có lẽ mọi sinh viên y khoa năm thứ nhất cũng đều cảm thấy như vậy, bởi lẽ đó là lần đầu tiên trong đời chúng tôi được nhìn thấy một xác người khô.
Anh nằm đó, lặng yên, giữa phòng thực tập của bộ môn Cơ thể học (Anatomy), trường Đại học Y khoa. Màu da Anh không còn vẻ tươi sáng, hồng hào, mà sẫm lại, nên từ xa trông Anh như một thân cây khô. Một bác sĩ ngồi bên cạnh, dùng dao mổ rạch da rồi hí hoáy bóc tách dần những lớp cơ trên cánh tay trái của Anh. Khi chúng tôi đến gần, vị bác sĩ ngẩng lên, mỉm cười và nói: "Sinh viên Y1 phải không? Làm quen với xác chết đi. Muốn giỏi môn cơ thể học thì ngoài việc đọc sách, nghe giảng, còn phải biết học trên xác nữa”.
Trên cánh tay của Anh lúc ấy bắt đầu lộ dần ra những huyết quản, những gân cơ và những dây thần kinh, và vị bác sĩ đàn anh vừa làm vừa chỉ dẫn cho chúng tôi. Các nữ sinh viên là những người e ngại nhất. Họ đứng sau chúng tôi, có người lấy tay bịt mũi vì formol từ các bồn ngâm xác bốc lên làm cay xè cả mắt mũi. Mặc cho lưỡi dao đang rạch trên da thịt, mặc cho những người xung quanh đang xem xét, bàn luận, mặc cho các cô gái ngại ngùng, Anh vẫn nhắm nghiền mắt, gương mặt như đang ngủ, không chút biểu hiện gì của cảm xúc, bởi Anh đã thực sự thoát khỏi những lo toan, vướng bận của cuộc đời.
Cuối giờ thực tập, khi tất cả sinh viên rời khỏi phòng, người ta lại ngâm Anh vào một bồn chứa hỗn dịch alcohol và formol để bảo quản da thịt Anh không bị hư hoại. Cái mùi formol ấy cứ bám vào quần áo, bám vào trong hốc mũi, thậm chí bám vào cả đầu óc tôi (!), làm cho tôi mất hẳn cảm giác ăn ngon vào bữa ăn chiều hôm ấy. Thậm chí đến đêm, nét mặt Anh cũng vật vờ trong giấc ngủ của tôi.
Nhưng mọi cảm giác rồi cũng quen dần. Trong năm học thứ nhất (năm Y1), Anh như thể một quyển sách sống động, luôn bày ra trước mắt chúng tôi những cảnh tượng thật về các cấu trúc tinh vi của cơ thể con người, những thứ mà trước đây chúng tôi chưa hề được nhìn thấy. Hễ trên lớp thầy giảng đến phần nào của cơ thể, thì vài hôm sau, phần tương ứng trên cơ thể của Anh sẽ được các bác sĩ bộc lộ ra để chúng tôi xem. Cứ thế hết học kỳ I, sang học kỳ II, và rồi ngày thi cuối năm cũng đến. Chúng tôi không để tâm đến chuyện gì khác ngoài việc “bù đầu” cho các môn học.
Hôm ra thi vấn đáp môn Cơ thể học, tôi phải đứng trước một bác sĩ giảng viên, trả lời các câu hỏi mà vị bác sĩ ấy đặt ra và phải chỉ rõ cụ thể những bộ phận cấu tạo trên một xác người. Khi buổi thi kết thúc, lúc vị giảng viên đang ghi điểm của tôi vào sổ, tôi chợt nhìn lại và nhận ra nãy giờ mình đang đứng cạnh Anh. Một cảm giác nao nao lại trỗi dậy, nhưng không giống như lần đầu tiên nhìn thấy Anh. Cảnh tượng trước mắt tôi cũng khác với lần đầu, bởi trên người Anh lúc đó hiện ra gần như tất cả những gì mà chúng tôi đã được học. Buổi thi kết thúc, đám sinh viên rời khỏi phòng. Tôi đi ra hành lang bên ngoài, không khí vẫn thoảng mùi formol giờ đã trở nên quen thuộc. Tôi bước nhanh nhưng còn kịp thấy ở phòng bên người ta vừa mới đưa thêm vào một số xác mới…
Những năm sau đó, cứ mỗi lần lật quyển sách cơ thể học, nhìn vào các hình vẽ nhiều màu mô tả những bộ phận cấu tạo của cơ thể con người trên những trang giấy thơm phức, tôi tự hỏi không biết có bao nhiêu con người như Anh đã âm thầm giúp y học làm nên những trang sách như vậy? Anh là ai? Anh tên gì? Tôi không biết. Những người như Anh đều được mang một cái tên chung là những xác chết vô thừa nhận, bởi những năm ấy đâu đã có những người tự nguyện hiến xác.
Từ trước đến nay, theo truyền thống, các trường đại học y khoa vẫn có thông lệ tổ chức hằng năm những buổi lễ tưởng niệm – có tên gọi là “Ngày hội của những xác chết" (Fête des Maccabées) – để bày tỏ lòng biết ơn của y giới đối với những con người như Anh, bởi Anh đã chết nhưng vẫn còn cống hiến cho chúng ta, những người còn sống…
Thứ Năm, 26 tháng 1, 2012
Cảm ơn Anh, người không quen biết...
Ký sự trường thuốc
Bài Ký sự này ghi lại những cảm xúc và suy nghĩ của bản thân tác giả trong những ngày tháng đầu tiên bước vào học tập nghề y. Xin chân thành cảm ơn những con người mà khi chết vẫn dành thân xác mình để phụng sự cho y học và cho sự sống.
BS NGUYỄN MINH TIẾN
Nhãn:
Nguyễn Minh Tiến,
Truyện - Ký,
Y khoa
Chủ Nhật, 22 tháng 1, 2012
Những ngày xa xưa... đi dọc chiều dài đất nước...
Tốt nghiệp Y khoa năm 1987, bắt đầu làm việc tại Trung tâm Lao - Bệnh Phổi Phạm Ngọc Thạch từ 1988 đến 1991, tôi có cơ hội thực hiện những chuyến công tác xa và đã đến được nhiều nơi, nhiều vùng của đất nước... Những ngày ấy còn khó khăn, ốm o gầy mòn hơn nay rất nhiều.
Bồ biển Hà Tiên năm 1989, khi ấy Hòn Phụ Tử vẫn còn nguyên vẹn.
Biển Đại Lãnh, nhìn từ trên cao
Vĩ tuyến 17, cầu Hiền Lương, Quảng Trị 1990, trên đường công tác ra Bắc
Hồ Gươm, Hà Nội, 1990
Ảnh chụp ngày trước không dồi dào bằng bây giờ. Rất quý những chuyến công tác để đời như thế. Cho dù có những lần gặp khó khăn, thậm chí là tai nạn... Nhưng rồi mọi việc vẫn êm xuôi. Công tác đảm nhiệm lúc ấy là bác sĩ chỉ đạo tuyến của Chương trình Chống Lao Quốc gia.
Rời BV Phạm Ngọc Thạch tháng 3-1991, kết thúc giai đoạn làm việc đầu tiên sau khi ra trường... Cũng bắt đầu con đường hành nghề tự do và cũng nhiều điều mới lạ hơn sau này.
Nhãn:
Con ong,
Nguyễn Minh Tiến,
Y khoa
Trăng Non - Cơ sở trị liệu tâm lý trẻ em và gia đình
Từ những ngày đầu hình thành và phát triển...
Kể từ ngày thành lập đến nay (2001), cái tên Trăng Non ngày càng trở nên quen thuộc hơn đối với cả những người hoạt động chuyên ngành lâm sàng tâm lý lẫn những thân chủ cần đến sự hỗ trợ về tâm lý... Trăng Non có thể được hiểu như một tập thể hoạt động khoa học (Chi Hội Trăng Non), hoặc như một cơ sở hoạt động chuyên môn (Câu lạc bộ Trăng Non), hoặc rộng hơn Trăng Non có thể được xem như một ý tưởng (chí hướng phát triển ngành nghề tâm lý lâm sàng và tâm lý trị liệu tại Việt Nam)...
Chi hội Trăng Non được thành lập theo quyết định số 13/VP01 của Hội Tâm lý - Giáo dục học Tp.HCM (nay là Hội Khoa học Tâm lý - Giáo dục Tp.HCM) do PGS. TS. Trần Tuấn Lộ (lúc bấy giờ là Chủ tịch Thành Hội) ký ngày 8-5-2001, với ba sáng lập viên gồm ông Nguyễn Minh Tiến (bác sĩ), bà Nguyễn Thị Thanh Điệp (nhân viên xã hội) và bà Nguyễn Thị Thuyên (đại diện phụ huynh).
Tên gọi chính thức đầu tiên mà Chi hội đăng ký hoạt động là Chi Hội Giáo dục và Hỗ trợ Gia đình Trẻ Thiểu năng Tâm trí (Association of Education and Family Support for Mentally Disabled Children) và "Câu lạc bộ Trăng Non" là tên gọi thông dụng (cũng được đăng ký chính thức) dành cho trụ sở hoạt động của chi hội. Về sau, các hoạt động chuyên môn của CLB mở rộng sang lĩnh vực tâm lý lâm sàng, tâm lý trị liệu, không chỉ cho đối tượng trẻ em có các vấn đề khó khăn về tâm lý và phát triển, mà còn cho cả đối tượng vị thành niên, thanh niên và các gia đình có vấn đề khó khăn về tâm lý. Cái tên Trăng Non ngày càng được biết đến nhiều hơn với các hoạt động chuyên môn liên quan đến lĩnh vực tâm lý trị liệu cho các trẻ em, vị thành niên và gia đình.
Nhờ sự giúp đỡ của Trung tâm Y tế quận Phú Nhuận và được sự đồng ý chấp thuận của Ủy ban Nhân dân quận Phú Nhuận, vào tháng 11-2001, Chi Hội đã được phép sử dụng một phần mặt bằng lầu 2 của Trạm Y tế Phường 3, Phú Nhuận để làm cơ sở hoạt động. Kể từ tháng 1-2002 đến nay, địa chỉ 29 Phan Xích Long, P.3, Phú Nhuận, Tp.HCM đã trở thành một nơi chốn sinh hoạt cho các trẻ em có các vấn đề trở ngại về tâm lý phát triển, cho các phụ huynh của các em, và đồng thời cũng là một nơi chốn để những cán bộ tâm lý trẻ tuổi đến sinh hoạt, gặp gỡ, học tập và thực hành chuyên môn.
Vì sao là TRĂNG NON?
Trong ý tưởng của những sáng lập viên, Trăng Non là hình ảnh của vầng trăng "trước ngày rằm", tức là "trăng sắp tròn". Có một chút tính chất thi vị khi ví hình ảnh của trăng sắp tròn với lứa tuổi trẻ em và vị thành niên, vì khi ấy, Chi hội Trăng Non có định hướng làm việc chủ yếu là để phục vụ cho các đối tượng ở những lứa tuổi này. Nếu "trăng tròn" tượng trưng cho tuổi mới lớn, thì "trăng non" là hình ảnh của tuổi chưa lớn hoặc sắp lớn vậy.
Tuy nhiên, ở trăng còn có một điểm đáng để ta chú ý, đó là dẫu khi ta thấy trăng tròn hay khuyết, thậm chí cả khi trăng không xuất hiện trên bầu trời hoặc bị mây che khuất, thì trăng vẫn luôn hiện diện ở một nơi nào đó và VẪN LUÔN TRÒN ĐỀU ĐẦY ĐẶN. Thế mới hay, cái mà ta thấy là trăng khuyết, trăng non, hay trăng tròn, vốn chỉ là cái hiện tượng được nhìn thấy bên ngoài chứ bản tính của trăng thì vẫn nguyên như thế không đổi. Một điều ngụ ý khác cũng có thể nêu ra ở đây là trăng thể hiện ra là tròn hay khuyết là tùy ở chỗ trăng được chiếu sáng đầy đủ hay không; khi được chiếu sáng đầy đủ ta hẳn sẽ nhìn thấy trăng tròn. Điều ngụ ý ấy cũng là điều tâm niệm của những thành viên Trăng Non khi làm việc với những trẻ em khiếm khuyết, những con người bất hạnh hoặc cả khi đang học tập, rèn luyện khả năng nghiệp vụ của chính bản thân mình.
Cái thay đổi của trăng trong cách thể hiện do thế vẫn không làm thay đổi bản chất của trăng; và trong suốt những chu kỳ hết tròn lại khuyết ấy, cái giai đoạn "trăng non" là giai đoạn thể hiện một hình ảnh về trăng với tính chất trẻ trung nhất, đầy tiềm năng nhất, đồng thời cũng mạnh mẽ và đầy sức sống nhất. Cũng vì thế mà từ khi hình thành Chi hội đến nay, cái tên Trăng Non được ngầm hiểu là một Ý TƯỞNG hơn là một CƠ CẤU hay một TỔ CHỨC; sự phát triển của Trăng Non thể hiện trên sự mở rộng và nâng cao về mặt ý tưởng phát triển ngành nghề nhiều hơn là sự gia tăng nhân sự hoặc mở rộng cơ sở hoạt động...
Trăng Non - Một trụ sở hướng đến phát triển việc học tập và thực hành tâm lý trị liệu
Trăng Non hoạt động chủ yếu trong lĩnh vực tâm lý lâm sàng, tâm lý trị liệu, không chỉ cho đối tượng trẻ em có các vấn đề khó khăn về tâm lý và phát triển, mà còn cho cả đối tượng vị thành niên, thanh niên và các gia đình có vấn đề khó khăn về tâm lý, cảm xúc và khó khăn trong các mối quan hệ xã hội mà vì đó đã gây trở ngại cho sự phát triển và trưởng thành của bản thân.
Nhiều vấn đề khó khăn về tâm lý trẻ em và vị thành niên cần được phát hiện sớm để có thể có biện pháp hỗ trợ, tham vấn và trị liệu kịp thời, cả cho bản thân trẻ lẫn cho gia đình của trẻ.
Qua thời gian gần 8 năm hoạt động thực tế, Trăng Non đã làm việc với nhiều thân chủ gặp các vấn đề tâm lý phức tạp như:
- Các rối loạn phát triển ở trẻ nhỏ: tự kỷ, chậm phát triển ngôn ngữ, tăng động – giảm chú ý (ADHD), trẻ gặp khó khăn trong học tập…
- Các rối nhiễu tâm lý ở trẻ em như: đái dầm, ngỗ nghịch, ăn cắp, nói dối, sợ đi học, ám ảnh, lo âu, phạm kỷ luật ở trường, xung đột với bố mẹ…
- Các vấn đề tâm lý ở tuổi vị thành niên: kém thích nghi với học tập, khó khăn trong quan hệ xã hội, trầm cảm, lo âu, ám ảnh, ám ảnh sợ, nghiện ngập (ma túy, internet và game) …
Trụ sở chi hội Trăng Non chủ yếu được sử dụng với mục đích làm tâm lý trị liệu cho các trẻ em và thiếu niên có vấn đề khó khăn về tâm lý; bao gồm một phòng trò chơi trị liệu cho trẻ nhỏ và một phòng dành vừa để tiếp phụ huynh, vừa dành cho trị liệu các thân chủ vị thành niên và gia đình.
Trăng Non còn tham gia giúp huấn luyện, đào tạo những sinh viên cũng như các cán bộ đang làm việc và ứng dụng chuyên ngành tâm lý lâm sàng, tâm lý trị liệu thông qua đào tạo lý thuyết tại Đại học Văn Hiến, Hội KH Tâm lý Giáo dục Tp.HCM và các cơ sở thực hành khác, đồng thời Trăng Non cũng là cơ sở giúp đào tạo thực hành và kiểm huấn cho các sinh viên và cán bộ thực hành tự nguyện tham gia Trăng Non.
Tâm lý trị liệu là một tiến trình dựa trên việc thiết lập mối quan hệ có tính hỗ trợ giữa nhà trị liệu và thân chủ có nhu cầu hỗ trợ về tâm lý (một đứa trẻ, một thiếu niên hoặc một gia đình) – thông qua mối quan hệ và những tương tác với nhà trị liệu, các thân chủ sẽ có điều kiện để giải bày cảm xúc, thấu hiều bản thân, học tập những kỹ năng mới hoặc định hình những cách nhìn mới về cuộc sống… từ đó giúp cải thiện và nâng cao chất lượng đời sống tinh thần của thân chủ.
Tâm niệm của chúng tôi là “Lấy sự học và làm tâm lý để giúp nâng cao chất lượng cuộc sống tinh thần cho bản thân và cho người khác”
Cũng từ cơ sở nhỏ bé này đã chắp cánh cho những thành viên trở nên trưởng thành hơn trong nghề nghiệp và tiếp tục bay cao, đi xa hơn...
Nhãn:
Gia đình,
Nguyễn Minh Tiến,
Tâm lý Trị liệu,
Trăng Non,
Trẻ em
Năm hết Tết đến - Tiễn đưa Tân Mão đón Nhâm Thìn
U50 rồi!
Vậy là thoáng cái năm cũ sắp sửa trôi qua...
Năm nay không có đêm 30, giao thừa nhằm ngày 29 tháng Chạp. Một năm mới đang chờ đợi phía trước. U50 rồi, không còn trẻ nữa. Dẫu sao nhiều điều mong muốn thực hiện đã phần nào làm được. Có ý tưởng gì mới thêm thì cũng không nhanh bằng lúc trước nữa. Có lẽ nên bắt đầu bước dần vào thời kỳ "nghiệm thu" và "ủy thác" nhiều hơn thay vì là "tìm kiếm" và "khai phá" như hồi 20, 30...
2012 - Trăng Non đã đóng trụ sở ở Phan Xích Long, Phú Nhuận được đúng 10 năm. Hoạt động nhiều phần nay đã khác trước rất nhiều...
Thời điểm giao mùa đang đến. Cuộc sống và công việc của bản thân cũng đang qua khúc quanh. Cứ thế mà đi tới...
CHÚC MỌI NGƯỜI MỘT NĂM MỚI SỨC KHỎE, AN LÀNH, ẤM NO VÀ THÀNH ĐẠT Ý NGUYỆN
Vậy là thoáng cái năm cũ sắp sửa trôi qua...
Năm nay không có đêm 30, giao thừa nhằm ngày 29 tháng Chạp. Một năm mới đang chờ đợi phía trước. U50 rồi, không còn trẻ nữa. Dẫu sao nhiều điều mong muốn thực hiện đã phần nào làm được. Có ý tưởng gì mới thêm thì cũng không nhanh bằng lúc trước nữa. Có lẽ nên bắt đầu bước dần vào thời kỳ "nghiệm thu" và "ủy thác" nhiều hơn thay vì là "tìm kiếm" và "khai phá" như hồi 20, 30...
Đà Lạt năm 1995
Từ thời điểm này về trước là giai đoạn "bay nhảy", vì chưa lập gia đình mà! Mười năm sau (2004), nhóm làm việc tại Trăng Non được hình thành. Lúc đó, một nơi chốn để "dừng chân" đã dần rõ nét. Đó cũng là năm 40 tuổi rồi! Cũng hơi trễ!
Trăng Non 2004
Tại Trăng Non năm 2007 cùng các cử nhân tâm lý trẻ
Nhóm sinh hoạt chuyên môn cuối cùng trong năm 2011 vừa kết thúc vào đúng 31-12-2011.
Thời điểm giao mùa đang đến. Cuộc sống và công việc của bản thân cũng đang qua khúc quanh. Cứ thế mà đi tới...
CHÚC MỌI NGƯỜI MỘT NĂM MỚI SỨC KHỎE, AN LÀNH, ẤM NO VÀ THÀNH ĐẠT Ý NGUYỆN
Nhãn:
Nguyễn Minh Tiến,
Trăng Non
Đăng ký:
Bài đăng (Atom)